દેશમાં પેપર લીક કાયદો અમલમાં આવ્યો છે. NEET વિવાદ વચ્ચે કેન્દ્રએ આ માટે નોટિફિકેશન પણ બહાર પાડ્યું છે. ઘણા સમયથી ચર્ચા ચાલી રહી હતી કે સરકાર આ નવો અને કડક કાયદો લાગુ કરશે. હવે એ જ શ્રેણીમાં સરકારે શુક્રવારે મોડી રાત્રે નોટિફિકેશન લાગુ કરી દીધું છે. ટેકનિકલ ભાષામાં વાત કરીએ તો, પબ્લિક એક્ઝામિનેશન (પ્રિવેન્શન ઓફ અનફેર મીન્સ) એક્ટ ૨૦૨૪ની જોગવાઈઓ હવે દેશમાં અમલમાં આવી ગઈ છે.પેપર લીકને રોકવા માટે કેન્દ્ર સરકારે દેશમાં પેપર લીક વિરોધી કાયદો લાગુ કર્યો છે. આ કાયદાને લોક પરીક્ષા કાનૂન ૨૦૨૪ એટલે કે પબ્લિક એક્ઝામિનેશન (પ્રિવેન્શન ઑફ અનફેર મીન્સ) એક્ટ ૨૦૨૪ નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ કાયદો ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૪માં સંસદ દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ આ કાયદાને મંજૂરી આપી દીધી છે. આ કાયદાના અમલ પછી, પેપર લીકના દોષિતોને ત્રણ વર્ષથી ૧૦ વર્ષ સુધીની સજા અને ૧૦ લાખથી એક કરોડ રૂપિયાના દંડની જોગવાઈ છે. UPSC, SSC, રેલવે, બેંકિંગ ભરતી પરીક્ષાઓ અને NTA દ્વારા લેવામાં આવતી તમામ પરીક્ષાઓ આ કાયદાના દાયરામાં આવશે.
જો કોઈ વ્યક્તિ અથવા જૂથ મળીને આખી યોજના સાથે પેપર લીક કરે છે તો ૫-૧૦ વર્ષની જેલ અને ઓછામાં ઓછા ૧ કરોડ રૂપિયાના દંડની જોગવાઈ છે. જો કોઈ સંસ્થા પેપર લીકમાં સંડોવાયેલી હોય તો તેની મિલકતનો નાશ કરવાનો અને પરીક્ષાનો સમગ્ર ખર્ચ તે સંસ્થા પાસેથી વસૂલવાનો નિયમ છે. આ કાયદા હેઠળ આરોપીઓને જામીન આપવાની કોઈ જોગવાઈ નથી. ડીએસપી કે આસિસ્ટન્ટ કમિશનરથી નીચું હોદ્દો ધરાવતા કોઈપણ અધિકારી આ કાયદા હેઠળ તપાસ કરી શકતા નથી.
જાહેર પરીક્ષા અધિનિયમ ૨૦૨૪માં ૧૫ પ્રવળત્તિઓની ઓળખ કરવામાં આવી છે. આમાંના કોઈપણમાં સામેલ થવાથી જેલ જવાથી લઈ પ્રતિબંધિત સુધીની સજા થઈ શકે છે. આ ૧૫ પ્રવળત્તિઓ વિશેની માહિતી નીચે આપેલ છે.
પરીક્ષા પહેલા પ્રશ્નપત્ર અથવા આન્સર કી લીક કરવી.
જો તમે આન્સર કી અથવા પેપર લીકમાં અન્ય લોકો સાથે સંકળાયેલા હોવ તો.
કોઈપણ સત્તા વગર પ્ર‘પત્ર અથવા OMR શીટ જોવી અથવા રાખવી.
પરીક્ષા દરમિયાન કોઈપણ અનધિકળત વ્યક્તિ દ્વારા એક અથવા વધુ પ્રશ્નોના જવાબો આપવા પર.
ઉમેદવારને કોઈપણ પરીક્ષામાં પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે જવાબો લખવામાં મદદ કરવા માટે.
જવાબ પત્રક અથવા OMR શીટમાં કોઈપણ વિસંગતતાના કિસ્સામાં.
કોઈપણ સત્તા વિના અથવા વાસ્તવિક ભૂલ વિના આકારણીમાં કોઈપણ હેરફેર.
કોઈપણ પરીક્ષા માટે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત ધોરણો અને નિયમોનું જાણીજોઈને અવગણના અથવા ઉલ્લંઘનના કિસ્સામાં.
ઉમેદવારને શોર્ટલિસ્ટ કરવા અથવા તેની યોગ્યતા અથવા રેન્ક નક્કી કરવા માટે જરૂરી ગણાતા કોઈપણ દસ્તાવેજ સાથે છેડછાડ કરવી.
પરીક્ષાના સંચાલનમાં ગેરરીતિ આચરવાના ઈરાદાથી સુરક્ષા ધોરણોના ઈરાદાપૂર્વક ઉલ્લંઘન પર.
કોમ્પ્યુટર નેટવર્ક, કોમ્પ્યુટર રિસોર્સ અથવા કોઈપણ કોમ્પ્યુટર સિસ્ટમ સાથે ચેડા પણ આમાં સામેલ છે.
જો ઉમેદવાર પરીક્ષામાં છેતરપિંડી કરવાના ઈરાદાથી બેઠક વ્યવસ્થા, પરીક્ષાની તારીખ અથવા શિફ્ટ ફાળવણીમાં કોઈ અનિયમિતતા કરે છે.
પબ્લિક એક્ઝામિનેશન ઓથોરિટી, સર્વિસ પ્રોવાઈડર અથવા કોઈપણ સરકારી એજન્સી સાથે સંકળાયેલા લોકોને ધમકી આપવી અથવા કોઈપણ પરીક્ષામાં વિક્ષેપ ઉભો કરવો.
પૈસા પડાવવા અથવા છેતરપિંડી કરવા માટે નકલી વેબસાઇટ્સ બનાવવા પર.
નકલી પરીક્ષા લેવા, નકલી એડમિટ કાર્ડ કે ઑફર લેટર આપવા પર પણ સજા થઈ શકે છે.
કાયદો શું કહે છે?
આ કાયદો આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં જ લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો, હવે તેનું જાહેરનામું બહાર પાડીને લાગુ કરવામાં આવ્યું છે. આ કાયદા હેઠળ પેપર લીકના આરોપીને ત્રણથી પાંચ વર્ષની જેલ અને ૧૦ લાખ રૂપિયા સુધીના દંડની સજા થઈ શકે છે. સમજવા જેવી વાત એ છે કે આ પેપર લીક રેકેટ સાથે સક્રિય રીતે સંકળાયેલા આરોપીઓ અથવા જૂના ગુનેગારોને આ કાયદા હેઠળ ૧૦ વર્ષ સુધીની સજા થઈ શકે છે. આવા સંગઠિત આરોપીઓ પર ૧ કરોડ રૂપિયા સુધીનો જંગી દંડ થઈ શકે છે.
કાયદામાં કઈ પરીક્ષાઓનો સમાવેશ થાય છે? : હવે આ કાયદો મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તેમાં દરેક મોટી અને મહત્વપૂર્ણ પરીક્ષાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આ કાયદાના અવકાશમાં શ્ભ્લ્ઘ્, લ્લ્ઘ્, રેલવે દ્વારા લેવામાં આવતી સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓ, બેંકિંગ ભરતી પરીક્ષાઓ અને નેશનલ ટેસ્ટિંગ એજન્સી (NTA) દ્વારા લેવામાં આવતી તમામ કમ્પ્યુટર આધારિત પરીક્ષાઓનો સમાવેશ થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, જો આ પરીક્ષાઓમાં કોઈપણ પ્રકારની હેરાફેરી કરવામાં આવશે તો વ્યક્તિ પાસેથી કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
સુરક્ષા કેવી રીતે વધશે? : આ કાયદાનું એક મહત્વનું પાસું એ છે કે તે કમ્પ્યુટર પર લેવામાં આવતી પરીક્ષાઓની સુરક્ષા વિશે પણ વાત કરે છે. આ કાયદામાં ઉચ્ચ સ્તરીય રાષ્ટ્રીય ટેકનિકલ સમિતિની રચના કરવાની માંગ કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત પરીક્ષા દરમિયાન ઈલેક્ટ્રોનિક સર્વેલન્સ અને ફૂલપ્રૂફ આઈટી સુરક્ષા વ્યવસ્થા રાખવાની પણ માંગ કરવામાં આવી છે. મોટી વાત એ છે કે આ કાયદા હેઠળ જો દોષી સાબિત થાય તો આરોપીની સંપત્તિ જપ્ત કરી શકાય છે. તપાસ એજન્સીને આ સત્તા આપવામાં આવી છે જેથી દરેક આરોપીઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરી શકાય.
કાયદો શા માટે જરૂરી છે?
આ કાયદાનું એક રસપ્રદ પાસું એ છે કે તેને વિદ્યાર્થીઓથી દૂર રાખવામાં આવ્યો છે, એટલે કે તેમને આ કાયદામાં સામેલ કરવામાં આવ્યા નથી. ધ્યાન માત્ર એવા આરોપીઓ પર છે જેઓ બાળકોના ભવિષ્યને બગાડવાનું કામ કરે છે, જેમના પેપર ખોટી રીતે લીક થાય છે. જો કે, આ કાયદાનો સમય તેને પ્રસિદ્ધિમાં લાવી રહ્યો છે. હાલમાં દેશમાં NEETના ઘણા વિદ્યાર્થીઓ રસ્તા પર ઉતરી વિરોધ પ્રદર્શન કરી રહ્યા છે. તેમનું કહેવું છે કે આ વખતે NEET પરીક્ષામાં ગોટાળો થયો છે, પેપર પણ લીક થયું છે. તે કેસની તપાસ હજુ ચાલી રહી છે, પરંતુ દરેક પસાર થતા દિવસ સાથે ષડયંત્રના પુરાવા મળી રહ્યા છે અને બિહાર તે બધાનું કેન્દ્ર બની રહ્યું છે.
Visit Saurashtra Kranti E-paper here