લિકોમ્યુનિકેશન એક્ટ ૨૦૨૩ ના ભાગો આજથી લાગુ થશે. આ સાથે સરકાર કોઈપણ વ્યક્તિના મેસેજને રોકી શકે છે. એટલું જ નહીં, સરકાર કટોકટી અથવા નાગરિક સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને ટેલિકોમ્યુનિકેશન નેટવર્કના સંચાલનને અસ્થાયી રૂપે હાથમાં લઈ શકે છે.નવા નિયમોમાં, સિમની માલિકી પર દંડની જોગવાઈ પણ લાગુ થશે, પરંતુ સેટેલાઇટ સ્પેક્ટ્રમ ફાળવણી, ટેલિકોમ દ્વારા ગ્રાહકોની બાયોમેટ્રિક ઓળખ અને વિવાદોના ઝડપી સમાધાન જેવી બહુપ્રતીક્ષિત જોગવાઈઓ પછીથી લાગુ કરવામાં આવશે.
નોટિફિકેશનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘ટેલિકમ્યુનિકેશન એક્ટ, ૨૦૨૩ (૨૦૨૩નું ૪૪) હેઠળ કેન્દ્ર સરકાર આજની તારીખ તરીકે નિમણૂક કરે છે, જેના પર કલમ ૧, ૨, ૧૦થી ૩૦, ૪૨થી ૪૪, ૪૬, ૪૭, ૫૦ની જોગવાઈઓ છે. ૫૮, ૬૧ અને ૬૨ સુધી લાગુ પડશે. નિયમો, જે આજની અમલમાં આવશે, સરકારને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા, વિદેશી રાજયો સાથે મૈત્રીપૂર્ણ સંબંધો અથવા યુદ્ધની સ્થિતિમાં કોઈપણ અથવા તમામ ટેલિકોમ્યુનિકેશન સેવાઓ અથવા નેટવર્ક્સનું નિયંત્રણ અને સંચાલન કરવાની મંજૂરી આપશે. આ નવા નિયમોના અમલીકરણ સાથે, યુનિવર્સલ સર્વિસ ઓબ્લિગેશન ફંડ ‘ડિજિટલ ઈન્ડિયા ફંડ’ બની જશે, જેનો ઉપયોગ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ટેલિકોમ સેવાઓની સ્થાપનાને ટેકો આપવાને બદલે સંશોધન અને વિકાસ અને પાયલોટ પ્રોજેક્ટ્સને નાણાં આપવા માટે કરી શકાય છે.
નવા નિયમો ગ્રાહકોને સ્પામ અને દૂષિત સંદેશાવ્યવહારથી બચાવવા માટે આદેશ પણ ઉમેરે છે. આ વિભાગોનો અમલ ટેલિકોમ નેટવર્ક્સ માટે બિન-ભેદભાવ વિનાની અને બિન-એકાધિકાર અનુદાનનો માર્ગ મોકળો કરશે અને કેન્દ્ર સરકારને સામાન્ય ચેનલો અને કેબલ કોરિડોર બનાવવા માટે સશક્તિકરણ કરશે. ટેલિકોમ્યુનિકેશન બિલ ૨૦૨૩ ૧૮ ડિસેમ્બર ૨૦૨૩ના રોજ લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ કાયદો ૨૦ ડિસેમ્બર ૨૦૨૩ ના રોજ લોકસભા દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યો હતો, ત્યારબાદ તેને ૨૧ ડિસેમ્બરે રાજયસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો અને તે જ દિવસે રાજયસભા દ્વારા પણ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો.
ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં સંસદમાં પસાર થયેલા કાયદાની કલમ ૧, ૨, ૧૦ થી ૩૦, ૪૨ થી ૪૪, ૪૬, ૪૭, ૫૦ થી ૫૮, ૬૧ અને ૬૨ આજથી અમલમાં આવશે. આમાંથી, કલમ ૨૦(૨) સરકારને કટોકટીની સ્થિતિમાં અથવા જાહેર હિતમાં કોઈપણ સંદેશને અટકાવવાની મંજૂરી આપે છે.આ વિભાગમાં એવી જોગવાઈ પણ છે કે કેન્દ્ર અથવા રાજય સરકાર ટેલિકોમ્યુનિકેશન સેવાઓ અથવા નેટવર્કને પોતાના હાથમાં લઈ શકે છે. હવે વોટ્સએપ, સિગ્નલ અને ટેલિગ્રામના મેસેજ પણ સરકારની નજર હેઠળ હશે.
ટેલિકોમ એક્ટ, ૨૦૨૩ ના મુખ્ય વિભાગોના અમલીકરણ સાથે ભારતના ટેલિકોમ લેન્ડસ્કેપમાં કેટલાક નોંધપાત્ર ફેરફારો થઈ રહ્યા છે. આ કાયદો ભારતીય ટેલિગ્રાફ એક્ટ, ૧૮૮૫, વાયરલેસ ટેલિગ્રાફી એક્ટ (૧૯૩૩) અને ટેલિગ્રાફ વાયર (ગેરકાયદેસર કબજો) એક્ટ (૧૯૫૦) દ્વારા સંચાલિત અગાઉના નિયમોને બદલે છે.
કાયદાની કેટલીક કલમો આજથી અમલમાં આવશે, જે સૂચિબદ્ધ નીચે મુજબ છે.
શું ફેરફારો થશે?
આ અધિનિયમ સરકારને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા, મુત્સદ્દીગીરી અથવા યુદ્ધના સમયે ટેલિકોમ્યુનિકેશન સેવાઓ અથવા નેટવર્ક પર નિયંત્રણ મેળવવાનો અધિકાર આપે છે.
આ યુનિવર્સલ સર્વિસ ઓબ્લિગેશન ફંડનું નામ ડિજિટલ ઈન્ડિયા ફંડ તરીકે રાખવામાં આવશે. આ ફંડ હવે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ટેલિકોમ સેવાઓને પ્રોત્સાહન આપવાની તેની હાલની ભૂમિકા ઉપરાંત સંશોધન અને વિકાસ અને પાયલોટ પ્રોજેક્ટ્સને સમર્થન આપશે.
નવા નિયમો સ્પામ અને દૂષિત સંદેશાવ્યવહાર સામે રક્ષણાત્મક પગલાં ફરજિયાત કરીને વપરાશકર્તા સુરક્ષાને પ્રાથમિકતા આપે છે.
આ કૃત્યો ભેદભાવ વિનાના અઙ્ઘક્સેસ અધિકારો માટે માર્ગ મોકળો કરે છે, ટેલિકોમ્યુનિકેશન ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર જમાવવાની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવે છે. તે કેન્દ્ર સરકારને કેબલ્સ અને ડક્ટ્સ માટે સામાન્ય ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર કોરિડોર સ્થાપિત કરવા માટે પણ સત્તા આપે છે, જે વધુ કાર્યક્ષમ નેટવર્ક વિકાસ તરફ દોરી શકે છે.
આ બગ્સનો હેતુ ભારતના ટેલિકોમ સેક્ટરને આધુનિક બનાવવા, નવીનતા, વપરાશકર્તા સુરક્ષાને પ્રોત્સાહન આપવા અને ડિજિટલ યુગ માટે વધુ મજબૂત ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બનાવવાનો છે.
આ પ્રવાહોને અસર થશે
કલમ ૧ અને ૨ : આ બે વિભાગો અધિનિયમનો આધાર બનાવે છે.
વિભાગો ૧૦-૩૦ : આ વિભાગો ટેલિકોમ ઉદ્યોગ માટે માળખું સેટ કરે છે. આ સિવાય, તે લાયસન્સ, પૂરી પાડવામાં આવતી સેવાઓ અને ગ્રાહક સુરક્ષા જેવા ક્ષેત્રોની રૂપરેખા આપે છે.
*વિભાગો ૪૨-૪૪ : આ વિભાગો ઉદ્યોગમાં વિવાદ નિવારણ પ્રણાલીને સંબોધિત કરી શકે છે.
*કલમ ૪૬ અને ૪૭ : આમાં સ્પેક્ટ્રમ ફાળવણી અને વ્યવસ્થાપન સંબંધિત મુદ્દાઓ છે.
*વિભાગો ૫૦-૫૮ : આ વિભાગો વિકાસ અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની વહેંચણી સાથે સંબંધિત હોઈ શકે છે.
*કલમ ૬૧ અને ૬૨ : આ વિભાગો દંડ અને અમલીકરણ પદ્ધતિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકે છે.
Visit Saurashtra Kranti E-paper here