દેવાનો બોજો, વિદેશી મુદ્રા ભંડાર શૂન્ય થવાની શ્રીલંકાનું અર્થતંત્ર ભાંગી ગયું છે. વિશ્વભરના વિકાસશીલ દેશો દેવાના ડુંગર હેઠળ દબાયેલા છે અને તેઓ તેમાંથી બહાર નીકળવા ફાંફા મારી રહ્યા છે શ્રીલંકા ચીનની જાળમાં ફસાઇને નાદાર થઇ ગયું છે. શ્રીલંકા એકલો એવો દેશ નથી જે નાદાર થયું છે. દુનિયાના ૬૯ દેશો નાદારી નોંધાવવાના આરે ઉભા છે.વિશ્વ બેંકના અહેવાલ મુજબ લેબનાન, પ્યુનેશિયા સહિત ૨ ડઝન દેશ યુક્રેન સંકટ અને મોંઘવારીને કારણે કોમોડીટીમાં ભારે વધારો, બોન્ડમાં ઘટાડો, ફુડ અછત અને ભયાનક બેકારીથી ગૃહયુધ્ધના વમળમાં છે.વર્લ્ડ બેંકના કહેવા મુજબ ૧ ડઝન દેશ આવતા ૧૨ મહિનામાં વિદેશી દેવાનો હપ્તો ભરી શકે તેમ નથી. આ ઘણા વખત પછીની કટોકટી છે જેની અસર ભારત ઉપર પણ પડી શકે છે.શ્રીલંકા જેવી સ્થિતિ વિશ્વના અન્ય દેશોમાં પણ સર્જાઈ શકે છે. નિષ્ણાતોએ કહ્યું છે કે જો શ્રીલંકાની કંપની હોત તો વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં તેને નાદાર જાહેર કરવામાં આવી હોત.
Visit Saurashtra Kranti Homepage here
યુનાઈટેડ નેશન્સ, વર્લ્ડ બેંક અને ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડના અધિકારીઓ વચ્ચે એવો અભિપ્રાય છે કે શ્રીલંકા માત્ર શરૂઆત છે. અન્ય ઘણા દેશો પણ આવી જ સ્થિતિનો સામનો કરી રહ્યા છે.વિશ્વ બેંકના પ્રમુખ ડેવિડ માલપાસે થોડા દિવસો પહેલા કહ્યું હતું કે કોરોના મહામારી, મોંઘવારી અને દેવાના બોજની અસરને કારણે ઘણા ઓછી અને મધ્યમ આવક ધરાવતા દેશો મુશ્કેલીમાં છે. યુક્રેન યુદ્ધના કારણે સર્જાયેલી પરિસ્થિતિએ તેમની સમસ્યાઓમાં વધારો કર્યો છે. માલપાસે કહ્યું- ‘હું વિકાસશીલ દેશોની સ્થિતિને લઈને ખૂબ જ ચિંતિત છું. તેઓ ઉર્જા, ખાતરો અને ખાદ્યાન્નના ફુગાવામાં અચાનક વધારાનો સામનો કરી રહ્યા છે. તેઓ વ્યાજદરમાં વધારાની સંભાવનાનો પણ સામનો કરી રહ્યા છે. આ બધું તેને સખત મારશે.’UN-સંલગ્ન એજન્સી UNCTADએ તાજેતરના અહેવાલમાં જણાવ્યું છે કે વિશ્વમાં ૧૦૭ દેશો એવા છે, જેઓ ખાદ્ય મોંઘવારી, ઇંધણ ફુગાવો અને નાણાકીય સંકટ જેવી એક યા બીજી સ્થિતિનો સામનો કરી રહ્યા છે.
૬૯ દેશ છે જેની સામે આ ત્રણ સમસ્યાઓ ઉભી છે. આ ૬૯ દેશોમાંથી ૨૫ આફ્રિકામાં, ૨૫ એશિયા-પેસિફિકમાં અને ૧૯ લેટિન અમેરિકામાં છે.UNCTAD ના ગ્લોબલાઈઝેશન એન્ડ ડેવલપમેન્ટ સ્ટ્રેટેજી ડિવિઝનના ડિરેક્ટર રિચાર્ડ કોઝુલ-રાઈટે કહ્યું છે કે – ‘દેશો પણ પોતાની ઘરેલું સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યા છે. પરંતુ તેઓ જે ધ્રુજારી અનુભવી રહ્યા છે તેમાંના મોટાભાગના તે સમસ્યાઓ સાથે સંબંધિત નથી. રોગચાળા અને યુદ્ધના કારણે તેઓએ મોટી રકમનું દેવું લેવું પડ્યું છે.’વિશ્વ બેંકના જણાવ્યા અનુસાર, યુક્રેન યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું તે પહેલા જ ૬૦ ટકા ઓછી આવક ધરાવતા દેશો દેવાની કટોકટીમાં હતા. આ સમસ્યા ખાસ કરીને એવા દેશોમાં છે જેઓએ વિદેશી ચલણમાં લોન લીધી હતી. હવે યુ.એસ.માં વધતા વ્યાજ દરોને કારણે, રોકાણકારો ઓછી અને મધ્યમ આવક ધરાવતા દેશોમાંથી તેમના પૈસા પાછા ખેંચી રહ્યા છે અને ડોલરમાં રોકાણ કરી રહ્યા છે. જેના કારણે તે દેશોની કરન્સી દબાણ હેઠળ છે.
Read About Weather here
સંભવિત સંકટને ધ્યાનમાં રાખીને, IMF એ ઇજિપ્ત, ટ્યુનિશિયા અને પાકિસ્તાન માટે રાહત પેકેજ આપ્યું છે. આફ્રિકન દેશોમાં જે દેશો પર નજીકથી નજર રાખવામાં આવી રહી છે તેમાં ઘાના, કેન્યા, દક્ષિણ આફ્રિકા અને ઇથોપિયાનો સમાવેશ થાય છે. આજર્ેિન્ટના માટે, IMFએ તાજેતરમાં ઼૪૫ બિલિયનની લોન મંજૂર કરી છે. અલ સાલ્વાડોર અને પેરુ જેવા લેટિન અમેરિકન દેશો પણ મુશ્કેલીમાં હોવાનું કહેવાય છે.દરમિયાન, તુર્કીની સ્થિતિનો રસ સાથે અભ્યાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે. તુર્કીમાં વાર્ષિક ફુગાવાનો દર ૭૦ ટકા સુધી પહોંચી ગયો છે. એવું કહેવાય છે કે બિન-પરંપરાગત પગલાંને અનુસરીને તુર્કીએ અત્યાર સુધી શ્રીલંકા જેવી સ્થિતિ ટાળી છે.તેથી, તે સમજી શકાયું હતું કે તેની અર્થવ્યવસ્થા પહેલા તૂટી જશે. પરંતુ હજુ સુધી ટર્કીમાં ખોરાક લોકોની પહોંચની બહાર રહ્યો નથી.
Visit Saurashtra Kranti Homepage here
Read National News : Click Here
Visit Saurashtra Kranti Homepage here
Visit Saurashtra Kranti Homepage here