સોનાના ઊંચા ભાવ હોવા છતાં, ભારતમાં આ વર્ષે જાન્યુઆરી-માર્ચમાં માંગ 8% વધીને 136.6 ટન થઈ છે. એક વર્ષ પહેલા તે 126 ટન હતું. આ સમયગાળા દરમિયાન સોનાની વૈશ્વિક માંગ 3% વધીને 1,238 ટન થઈ છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલ પોતાનો રિપોર્ટ જાહેર કર્યો હતો. જેમાં જાણવા મળ્યું કે ભૌગોલિક-રાજકીય કારણોસર સોનામાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે. સેન્ટ્રલ બેંક દ્વારા કરવામાં આવેલી ખરીદીને ધ્યાનમાં લેતાં આ વર્ષે ભારતમાં સોનાની માંગ 700-800 ટનની આસપાસ રહેશે.
ભારતમાં માંગ મૂલ્યના આધારે 20 ટકા વધીને રૂ. 75,470 કરોડ થઈ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, ઝવેરાતની માંગ 4% વધીને 95.5 ટન થઈ, જ્યારે રોકાણ (યુદ્ધ, સિક્કા વગેરે) 19% વધીને 41 ટન થઈ. WGC ભારતના પ્રાદેશિક સીઈઓ સચિન જૈને જણાવ્યું હતું કે, ‘ભારત હવે રોકાણ આધારિત સોનાની માંગના વૈશ્વિક વલણને અનુસરી રહ્યું છે.
જોકે ક્વાર્ટરના અંતે ઊંચા ભાવ હોવા છતાં, ભારતમાં સોનાના દાગીનાની પરંપરાગત માંગ અકબંધ રહી હતી. જોકે, માર્ચમાં જ્યારે ભાવ ઐતિહાસિક ઊંચાઈએ પહોંચ્યા ત્યારે વેચાણમાં થોડો ઘટાડો થયો હતો. જો ભાવ આ રીતે વધતા રહેશે તો માંગ આ રેન્જના નીચલા સ્તરે રહી શકે છે. 2023માં દેશમાં સોનાની માંગ 747.5 ટન હતી.
નોંધનીય છે કે માર્ચ ક્વાર્ટરમાં સોનાની સરેરાશ કિંમત (આયાત ડ્યૂટી અને જીએસટી સિવાય) 55,247 રૂપિયા પ્રતિ 10 ગ્રામ હતી. અમેરિકામાં તે ઔંસ દીઠ 2,070 હતો. સોનું સોમવારે રૂ. 72,373 પ્રતિ 10 ગ્રામ પર બંધ થયું હતું, જે 18 એપ્રિલે રૂ. 73,477ના સર્વોચ્ચ સ્તરે હતું.
અક્ષય તૃતિયા પર ડીમાન્ડ સારી રહેવાનો આશાવાદ
WGC નું કહેવું છે કે જો ભાવ સ્થિર રહેશે તો અક્ષય તૃતીયા દરમિયાન માંગ મજબૂત રહેશે. કામા જ્વેલરીના એમડી કોલિન શાહ કહે છે, ‘આટલી કિંમતે પણ જ્વેલર્સ આકર્ષક ઑફર્સ સાથે પ્રોત્સાહક કાર્ય કરી રહ્યા છે. હકીકતમાં, ગોલ્ડ આધારિત નાણાકીય ઉત્પાદનો અને ગોલ્ડ એક્સચેન્જ ટ્રેડેડ ફંડ્સ જેવી પ્રોડક્ટ્સ ભારતીયોમાં લોકપ્રિય બની રહી છે. આરબીઆઈએ આ વર્ષના પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં 19 ટન સોનું ખરીદ્યું છે, જે 2023માં 16 ટન હતું.
સચિન જૈને જણાવ્યું હતું કે પ્રથમ વખત ભારતીય ગ્રાહકોએ તેજીવાળા બજારમાં વધુ સોનું ખરીદ્યું છે. તેઓએ વિચાર્યું કે કિંમતો 70,000 રૂપિયાની ઉપર જ રહેશે. જૈન કહે છે કે ઐતિહાસિક રીતે, ભારત અને ચીન સહિત વિશ્વના પૂર્વીય બજારો જ્યારે ભાવ નીચા જતા હોય છે અને વધઘટ થાય છે, ત્યારે પશ્ચિમના બજારો વળે છે જ્યારે ભાવ વધે છે.
રીઝર્વ બેંકની સતત ખરીદી
આરબીઆઈ દ્વારા સોનાની ખરીદીથી પણ માંગમાં વધારો થયો છે. આરબીઆઈ દ્વારા વર્ષ 2024ના પ્રથમ ત્રણ મહિનામાં કુલ 19 ટન સોનાની ખરીદી કરવામાં આવી છે. સમગ્ર વર્ષ 2023માં આરબીઆઈએ માત્ર 16 ટન સોનું ખરીદ્યું હતું. જાન્યુઆરી-માર્ચમાં વૈશ્વિક સોનાની માંગ ત્રણ ટકા વધીને 1,238 ટન થઈ છે. 2016 પછી નું આ સૌથી મજબૂત ક્વાર્ટર હતું. સેન્ટ્રલ બેંકો દ્વારા વધેલી ખરીદીને કારણે પણ ભાવમાં વધારો થયો છે.
કિંમત 80 હજાર રૂપિયા સુધી પહોંચવાનું અનુમાન
હાલમાં સોનું 74000 રૂપિયા પ્રતિ 10 ગ્રામના સ્તરને સ્પર્શી ગયું છે. એચડીએફસી સિક્યોરિટીઝના કોમોડિટી અને કરન્સીના વડા અનુજ ગુપ્તા કહે છે કે અન્ય એસેટ ક્લાસની સરખામણીમાં સુરક્ષિત ગણાતું સોનું ભારતીયોની પ્રિય છે. તેમનો અંદાજ છે કે જો વધુ વધારો થશે તો આગામી બે વર્ષમાં સ્થાનિક બજારમાં સોનું રૂ. 80 હજારના સ્તરને સ્પર્શી શકે છે.